Jo Jaspers, de dappere schilderende huisarts
Soms kom je per toeval iets tegen dat je interesse wekt. Dit gebeurde toen ik de naam Johannes August Hubertus Jaspers (1898-1987) uit Meijel aantrof. Deze Jo Jaspers was huisarts in Geertruidenberg maar werd vooral bekend in de kunstwereld door zijn impressionistische schilderijen. De grootmoeder van Jaspers was Hendrika Lenders (1826-1868) die ver familie van me is.
Jo Jaspers werd op 4 november 1898 als zoon van een graanhandelaar geboren in Meijel. Hij studeerde medicijnen in Amsterdam en begon in zijn studieperiode te schilderen. In het Rijksmuseum in Amsterdam bestudeerde hij vooral de technieken van Van Eijck en Van Gogh. Na zijn studie vestigde hij zich voor een korte tijd als huisarts in Ursum waarna hij in 1929 naar Geertruidenberg kwam. Zijn drukke werkzaamheden als huisarts gunden hem overdag niet veel tijd om te schilderen, schilderen werd nachtwerk.
Jo Jaspers is van verschillende kunstenaarsverenigingen lid geweest. In 1933 werd hij lid van het schildersgenootschap ‘Pictura’ in Dordrecht. In 1934 ging hij over naar het Amsterdamse artiestengenoot-schap ‘St. Lucas’, een vooruitstrevender vereniging. Van dat genootschap ontving hij in 1979, op 81-jarige leeftijd, de Thèrese Schwartz-prijs op grond van zijn verdiensten als kunstschilder. In 1938 werd Jaspers uitgenodigd om lid te worden van de Bredase Kunstkring. Aanvankelijk schilderde Jaspers in de trant van de Haagse School waarbij de donkere tinten overheersten. Latere schilderijen, in het bijzonder die gebaseerd waren op schetsen die hij gemaakt had in Spanje en Italië, zijn lichter, kleuriger en bevatten vlugge impressionistische toetsen. Het penseel werd meer en meer vervangen door het paletmes.
De Oorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) waren de Duitsers de baas in Nederland, ook in Geertruidenberg. Niet iedereen gaf zich zomaar gewonnen aan de Duitsers. Sommige mensen gingen in verzet. Ze drukten stiekem kranten of plakten posters tegen de Duitsers. Ook hielpen ze mensen die zich voor de Duitsers verborgen hielden. Maar als je gepakt werd, hadden de Duitsers geen genade. Dan werd je gevangen genomen, naar een concentratiekamp gestuurd of dood geschoten. Het was dus heel gevaarlijk om in het verzet tegen de Duitsers te gaan. Dokter Jaspers zat in dit verzet. Sterker nog: hij organiseerde het verzet in Geertruidenberg. Niemand mocht van de Duitsers in het donker op straat komen, maar dokter Jaspers zei gewoon dat hij naar een patiënt moest en ging op pad. Natuurlijk ging hij niet naar een zieke, maar naar een bijeenkomst van een verzetsgroep. Hij kon ook gemakkelijker dan gewone mensen van het ene huis naar het andere zonder dat de Duitsers argwaan kregen. Zo kon hij iemand waarschuwen voor naderend gevaar. Of hij kon doen alsof een heel erg zieke patiënt vervoerd moest worden, terwijl het in feite ging om een onderduiker die naar een andere schuilplaats moest. Aan het einde van de oorlog is hij door de Duitsers gevangen genomen, maar wegens gebrek aan bewijs gelukkig snel weer vrij gelaten.
Schilderijen voor bevrijders
Jaspers was een veelzijdig kunstenaar; hij schilderde niet alleen portretten, landschappen en straatjes met olieverf, maar kon ook vaardig met Oost-Indische inkt of potlood een tafereel opzetten en inkleuren met waterverf. Samen met Jan Hubertus en Jacq Stal heeft hij kort na de oorlog een map gemaakt met twaalf grootformaat linoleumsneden die betrekking hebben op de oorlog en de vrijheid. Exemplaren van deze map werden onder andere aangeboden aan koningin Wilhelmina, Dwight Eisenhower, Winston Churchill en andere bevrijders. In 1959 stopte Jaspers met zijn huisartsenpraktijk in Geertruidenberg en verhuisde naar Prinsenbeek, waar hem nog lange tijd gegund werd voor zijn creatieve werk.
Bron: foto Ans Spee
Aandenken in Geertruidenberg
Deze dappere dokter heeft een blijvend aandenken in Geertruidenberg gekregen, namelijk een straat die naar hem genoemd is: Dokter Jaspershof. En elke keer als je langs de kikkerfontein op het Plantsoen rijdt, kom je langs een werkstuk van hem. In 1938 ontwierp hij deze fontein, omdat Geertruidenberg toen 725 jaar stadsrechten vierde.
Jaspers overleed in 1987.
Bronnen: o.a. P.A. Scheen, Lexicon Nederlandse Beeldende Kunstenaars (1750 – 1950), Den Haag, 1969 – 1970, Het Zuiden en Regionaal Archief Tilburg
Maurice Nijsten maakte met assistentie van Dénise Nijsten een lange documentaire over Gé Reinders. Gé werd bijna zeven jaar regelmatig met de camera gevolgd bij zijn uiteenlopende werkzaamheden en muzikale optredens.
Bewust gekozen voor Beringe
De herinnering van Lètjes Piet
De geschiedenis van Beringe